Rzeczpospolita nr 104 05.05.2005 r.

NOWE OGRANICZENIA W ODLICZANIU VAT OD SAMOCHODÓW

Kupować już czy jeszcze się wstrzymać?

Nowelizacja ustawy o VAT w sposób istotny zmienia zasady rozliczania podatku naliczonego przy zakupie samochodów

Zmiany te, uchwalone 21 kwietnia br., wejdą w życie dopiero po upływie 90 dni od ogłoszenia noweli (czeka ona na podpis prezydenta) choć pozostałe jej przepisy będą obowiązywać już od 1 czerwca. Nowe reguły będą dotyczyć także odliczania VAT od benzyny, oleju napędowego i gazu wykorzystywanego do napędu samochodów.

Jak jest teraz

Zgodnie z obecnym brzmieniem ustawy o VAT (art. 86) przy zakupie samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych niespełniających tzw. wzoru Lisaka odliczyć można 50 proc. kwoty podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 5 tys. zł. Ze wzoru wynika, że zakup samochodu o ładowności mniejszej niż suma 357 kilogramów i iloczynu68kg oraz liczby miejsc w pojeździe (łącznie z miejscem dla kierowcy) nie pozwala na całościowe odliczenie VAT naliczonego. W przypadku samochodu z czterema miejscami siedzącymi (ilość miejsc ustala się na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji) jego ładowność musiałaby wynosić co najmniej 629 kilogramów, aby wspomniane ograniczenie nie znalazło zastosowania. Pomimo tego spora część samochodów oferowanych na rynku spełnia kryteria pozwalające na odliczenie 100 proc. VAT. Do takich samochodów nie ma też zastosowania zakaz odliczania VAT zawartego w cenie kupowanej benzyny, oleju napędowego i gazu (art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT).

Jak będzie

Zgodnie z nowymi przepisami ograniczenia w zakresie odliczenia VAT dotyczyć będą samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Ale z wyłączeniem następujących kategorii pojazdów, w stosunku do których przysługuje prawo do pełnego odliczenia VAT:

1. pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

2. pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi przekracza 50 proc. długości pojazdu; dla obliczenia wspomnianej proporcji długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;

3. pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;

4. pojazdów samochodowych, które mają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

5. pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy o VAT (tj. agregatów elektrycznych/spawalniczych, tankowozów, pojazdów do prac wiertniczych, koparek, koparko-spycharek, ładowarek, pojazdów do oczyszczania dróg, podnośników do prac konserwacyjno-montażowych, pojazdów pomocy drogowej, pojazdów do zimowego utrzymania dróg, żurawi samochodowych);

6. pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

W przypadku pozostałych samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony możliwe będzie odliczenie jedynie 60 proc. kwoty podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Przy zakupie paliwa do napędu tych samochodów (paliwa silnikowe, olej napędowy i gaz) w ogóle nie będzie można skorzystać z odliczenia.

U leasingodawcy bez ograniczeń

Ograniczenia w odliczaniu VAT przy zakupie auta nie dotyczą podatników, których przedmiotem działalności jest odprzedaż samochodów (pojazdów) lub oddanie ich w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, jeśli te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy.

Konieczne dodatkowe badanie

W przypadku pojazdów wymienionych wyżej w punktach 1 - 4, aby potwierdzić spełnienie przez nie wymogów określonych w ustawie o VAT (pozwalających na pełne odliczenie VAT), konieczne będzie wykonanie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów. Dokumentami potwierdzającymi spełnienie tych wymogów będą:

zaświadczenie wydane przez stację kontroli pojazdów oraz

dowód rejestracyjny pojazdu, zawierający właściwą adnotację o spełnieniu wymagań.

Kopię zaświadczenia podatnik będzie musiał dostarczyć do naczelnika właściwego dla siebie urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania.

Zgodnie z nowym art. 88 ust. 3a ustawy o VAT prawo do odliczenia VAT nie będzie przysługiwać (w ogóle), jeśli zaświadczenie wydane przez stację kontroli pojazdów zawierać będzie informacje niezgodne ze stanem faktycznym. Ma to być sankcja za posługiwanie się dokumentami poświadczającymi nieprawdę. Dodatkowo za posługiwanie się dowodem rejestracyjnym zawierającym nieprawdziwe dane o spełnieniu przez pojazd wymagań technicznych grozić będzie kara grzywny do 500 zł.

Zmiany konstrukcyjne

W przypadku gdy w pojeździe, dla którego wydano zaświadczenie, zostaną wprowadzone zmiany, w wyniku których przestanie on spełniać wymagania pozwalające na pełne odliczenie VAT, podatnik ma obowiązek pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o tym fakcie, w terminie 7 dni od zaistnienia okoliczności skutkujących niespełnieniem wymagań.

Jeżeli zmiany zostaną dokonane w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym otrzymano fakturę lub dokument celny, na podstawie którego został odliczony VAT naliczony, podatnik będzie musiał skorygować kwotę VAT naliczonego w całości w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tych zmian. Przepis milczy na temat odsetek, a zatem można przyjąć, że korekta podatku naliczonego nie będzie wiązać się z zapłatą odsetek od momentu złożenia deklaracji, w której pierwotnie dokonano odliczenia.

Co się bardziej opłaca

W efekcie wprowadzenia nowych przepisów z pewnością zmniejszy się liczba samochodów, których nabycie uprawniać będzie zarówno do odliczenia VAT zawartego w cenie samochodu, jak również VAT ujętego w cenie benzyny, oleju napędowego i gazu zakupywanego do tego samochodu. Jednak podatnicy, którzy zamierzają kupić samochód niespełniający "wzoru Lisaka", mogą na nowych przepisach skorzystać. Wstrzymując się z zakupem samochodu do dnia wejścia w życie nowych przepisów, będą mogli odliczyć 60 proc. podatku naliczonego wynikającego z faktury (obecnie 50 proc.), nie więcej jednak niż 6000 złotych (obecnie 5000 złotych).

JOWITA PUSTUŁ, MIKOŁAJ PRZYWARA

Autorzy są doradcami podatkowymi, J.Pustuł, M.Przywara Doradztwo podatkowe s.c., Kraków

---

Części do samochodu

Z ustawy wynikać też będzie wyraźny zakaz odliczania całości VAT naliczonego przy nabyciu lub imporcie części składowych zużytych do wytworzenia przez podatnika samochodów osobowych lub innych pojazdów samochodowych niespełniających warunków do pełnego odliczenia VAT, które zostały zaliczone przez podatnika do środków trwałych. Przy zakupie takich części będzie można odliczyć tylko 60 proc. VAT naliczonego wynikającego z faktury zakupu, nie więcej w sumie niż 6 tys. zł. Obecnie takie ograniczenie (do 50 proc. i 5 tys. zł) również obowiązuje, ale nie wynika z ustawy, tylko z rozporządzenia wykonawczego do niej.
a.kol.

Co z samochodami kupionymi wcześniej

Z nowych przepisów wynika, że jeśli samochód nie spełnia określonych w ustawie warunków do pełnego odliczenia VAT, to podatnik nie może odliczyć VAT naliczonego przy zakupie paliwa do niego. Zakaz ten dotknie również przedsiębiorców, którzy kupili (kupią) samochody przed wejściem w życie nowych przepisów. Będą oni mieli prawo do odliczenia VAT przy zakupie paliwa tylko wtedy, gdy auto spełni nowe wymagania. Oczywiście to również musi być potwierdzone badaniem technicznym (w tych przypadkach, w których przepisy przewidują obowiązek takiego badania).

W art. 5 ustawy nowelizującej określono, że dodatkowe badanie techniczne potwierdzające spełnienie nowych wymogów przez samochody nabyte przed dniem wejścia w życie ustawy powinno być przeprowadzone w terminie najbliższego obowiązkowego okresowego badania technicznego, nie później jednak niż przed upływem 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowych przepisów. Jeżeli jednak przed terminem najbliższego obowiązkowego badania technicznego lub przed upływem 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowych przepisów pojazd będzie przedmiotem dostawy, dodatkowe badanie techniczne powinno być przeprowadzone nie później niż przed dniem dokonania dostawy.

Przepis ten odracza w czasie obowiązek zrobienia dodatkowych badań technicznych. Ale czy w tym czasie mimo braku potwierdzenia spełnienia wymogów technicznych podatnik ma możliwość odliczania VAT przy zakupie paliwa? Taka, jak się należy domyślać, była intencja ustawodawcy, ale z przepisów wprost to nie wynika. Poza tym trzeba wziąć pod uwagę ryzyko, że w wyniku badania może się okazać, iż pojazd nie spełnia jednak ustawowych kryteriów.

Zauważmy też, że termin dodatkowego badania technicznego określono dla pojazdów kupionych przed dniem wejścia w życie ustawy, czyli przed 1 czerwca 2005 r. A co z samochodami kupionymi między 1 czerwca a dniem wejścia w życie nowych zasad dotyczących odliczania VAT od samochodów (które wchodzą w życie po upływie 90 dni od ogłoszenia, a więc na pewno z datą znacznie późniejszą niż 1 czerwca)? Tego ustawodawca niestety nie sprecyzował. Wygląda na to, że aby odliczyć VAT od paliwa do nich, podatnik od razu musi dysponować dokumentami potwierdzającymi spełnienie ustawowych wymagań (zaświadczeniem wydanym przez stację kontroli pojazdów i dowodem rejestracyjnym pojazdu, zawierającym właściwą adnotację).
a.kol.